Dziś sprawa ciekawa i jeszcze do niedawna budząca nie tyle kontrowersje wśród prawników, co rozbieżności w orzecznictwie sądów gospodarczych: podwyższenie kapitału zakładowego spółki bez zmiany postanowień jej umowy, a dokładnie to, co można zrobić z utworzonymi w ten sposób udziałami.
Dotychczas skupiałam się na podstawach sprawowania zarządu oraz na kwestiach szczególnie istotnych, gdy w temat spółki z o.o. dopiero się wgryzamy (np. “12 faktów o spółce z ograniczoną odpowiedzialnością“). Wydawało mi się to naturalne, skoro blog powstał niedawno.
Dostaję jednak sygnały, że blog – pomimo młodego wieku – jest też czytany przez osoby, które zasiadają od dawna w zarządzie spółki z o.o., a ich problemy dotyczą kwestii bardziej szczegółowych.
Taką sprawą jest właśnie podwyższenie kapitału zakładowego spółki.
Jak pewnie wiesz, kapitał zakładowy to taki posag, który otrzymuje spółka od wspólników “na dalszą drogę życia”. Kapitał nie może być niższy niż 5.000 zł.
Oczywiście spółka może mieć znacznie więcej pieniędzy niż te 5.000 zł., jednak przychodzi czasem taki moment, że określona początkowo kwota kapitału nie przystaje już do wielkości spółki, jej stanu majątkowego i rozmachu, z jakim prowadzi swoją działalność.
Wówczas trzeba pomyśleć o podwyższeniu kapitału i można to zrobić na dwa sposoby.
Przede wszystkim można dokonać zmiany umowy spółki. Wiąże się to jednak z koniecznością podpisania aktu notarialnego.
Jest na szczęście jeszcze jeden sposób…
Podwyższenie kapitału zakładowego bez zmiany umowy – jak to zrobić?
Zgodnie z art. 257 kodeksu spółek handlowych, podwyższenie kapitału zakładowego może nastąpić na mocy dotychczasowych postanowień umowy spółki, przewidujących maksymalną wysokość podwyższenia kapitału zakładowego i termin podwyższenia.
Jeżeli umowa spółki nie upoważnia zarządu (a może) ani rady nadzorczej do podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego w trybie uproszczonym, przeprowadzenie takiego podwyższenia wymaga uchwały wspólników. Ponieważ podwyższenie kapitału w tym trybie następuje bez zmiany umowy spółki, uchwała wspólników nie wymaga kwalifikowanej większości głosów i nie musi być umieszczona w protokole notarialnym.
Jeśli zamierzasz zwołać zgromadzenie wspólników i chcesz sobie tę sprawę maksymalnie uprościć, koniecznie pobierz wygodną checklistę “Jak zorganizować zgromadzenie wspólników i nie zwariować?”
Podwyższenie kapitału zakładowego następuje przez podwyższenie wartości nominalnej udziałów istniejących (wtedy automatycznie podwyższenie „dotyka” dotychczasowych wspólników proporcjonalnie do już posiadanych udziałów) lub ustanowienie nowych. I tutaj pojawiał się problem, gdyż nie było jasne, czy takie udziały muszą być objęte i w tym przypadku wyłącznie przez wspólników (też proporcjonalnie) czy też mogą być zaoferowane innym podmiotom.
Podwyższenie kapitału zakładowego – co zrobić z nowymi udziałami?
Jak wspomniałam, sądy orzekały tak lub siak w różnych miastach. Na przykład w Szczecinie nowe udziały musiały zostać objęte przez dotychczasowych wspólników i basta.
Jednak już od 2010 roku Sąd Najwyższy zajął w tej sprawie jednoznaczne stanowisko. Mianowicie, w wyroku z dnia 25 lutego 2010 r. (I CSK 384/2009) stwierdził, że nowe udziały w kapitale podwyższonym na podstawie dotychczasowych postanowień umowy spółki mogą objąć tylko dotychczasowi wspólnicy proporcjonalnie do przysługujących im już udziałów; w razie nieobjęcia przez nich udziałów w ten sposób, podwyższenie kapitału zakładowego nie dochodzi do skutku.
Orzeczenie to spotkało się zarówno z aprobatą jak i krytyką, lecz pomimo krytyki uchwałą Składu Siedmiu Sędziów z dnia 17 stycznia 2013 r. (III CZP 57/2012) Sąd Najwyższy podtrzymał to stanowisko:
Podwyższenie kapitału zakładowego na podstawie dotychczasowych postanowień umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może nastąpić przez podwyższenie wartości nominalnej udziałów istniejących lub ustanowienie nowych, z tym że nowe udziały w podwyższonym kapitale mogą być objęte jedynie przez wspólników w stosunku do ich dotychczasowych udziałów.
Jeśli zatem upatrujesz w podwyższeniu kapitału bez zmiany umowy spółki sposobu na pozyskanie zewnętrznego kapitału, a chętni nabywcy udziałów ustawiają się już w kolejce, to niestety nic z tego.
Choć oczywiście są na to inne sposoby…
Dziękuję, że przeczytałeś ten wpis, i mam nadzieję, że rozwiał Twoje wątpliwości. Podziel się nim ze swoimi znajomymi i współpracownikami.
A jeśli masz jakieś refleksje na ten temat lub pytania, zostaw komentarz…
Pozdrawiam,
Agata
Jakie są te inne sposoby… ?
O tym na pewno będzie na blogu :)
Co z sytuacją jeśli nowe udziały w podwyższonym kapitale zakładowym spółki zostaną objęte tylko przez jednego wspólnika ( a jest ich dwóch) czy trzeba to robić aktem notarialnym(oświadczenie i zmiana umowy spółki)?
Dodam,że w umowie mamy zapis,że można podwyższyć kapitał do 2030 r. bez zmiany umowy spółki.